İşitme kaybı doğuştan olabileceği üzere ömür uzunluğu maruz kalınan birçok farklı nedene bağlı da oluşabilir ve her yaştan bireyi etkileyebilir
Her yaştan bireyi etkileyebilir
İşitme kaybı doğuştan olabileceği üzere hayat uzunluğu maruz kalınan birçok farklı nedene bağlı da oluşabilir ve her yaştan bireyi etkileyebilir. İşitme kaybı irtibatı ve konuşmayı, algılamayı, bireylerin toplumsal hayatını, eğitim ve meslek hayatını değerli ölçüde etkileyen ve aslında çoğunlukla tedavi yahut rehabilite edilebilen bir hastalıktır. Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran dünya popülasyonun %5’inde (430 milyon insan) rehabilitasyon gerektiren işitme kaybı mevcuttur. TÜİK, Türkiye Sıhhat Araştırması 2022 datalarına nazaran ise Türkiye’de toplumun %3,4’ünde işitme kaybı görülmektedir; bu oran 75 yaş ve üzerinde %27,8’e çıkmaktadır.
İşitme kaybının nedenleri
Yenidoğan ve çocukluk periyodunda genetik faktörler, anne karnındayken geçirilen enfeksiyonlar, doğum sırasında oluşan asfiksi (oksijen eksikliği), bilirubin yüksekliği (sarılık), menenjit ve başka enfeksiyonlar işitme kaybına sebep olabilir. Erişkin devirde ise kronik hastalıklar, sigara, ani işitme kaybı, yaşlılığa bağlı işitme kaybı, otoskleroz üzere nedenlerle işitme kaybı görülebilir. Ömür uzunluğu maruz kalınan yüksek sesler ve gürültü, kullanılan kimi ototoksik ilaçlar ve geçirilen enfeksiyonlar da işitme kaybına neden olan faktörlerdendir.
İşitme kaybı önlenebilir nedenlere bağlı olarak da gelişebilir
Çocuklarda işitme kaybının yaklaşık %60’ı, önlenebilir nedenlerden kaynaklanmaktadır. Yetişkinlerde de yüksek seslere ve ototoksik ilaçlara maruz kalma üzere işitme kaybının en yaygın nedenleri önlenebilir. Halk sıhhati stratejilerinin uygulanması ile bunların önüne geçilebilir yahut erken periyotta tespit edilip bireyler uygun tedavi ve rehabilitasyona yönlendirilebilir. Ülkemizde de her yenidoğan bebeğe işitme taraması yapılmaktadır. Çocukluk periyodu aşılama programları ile bağışıklama yapılmaktadır. İş yerlerinde gürültüye ve kimyasal unsurlara maruziyeti azaltmaya yönelik iş sıhhati ve güvenliği ile ilgili esirgeyici teklifler bulunmaktadır. Dünya sıhhat örgütünün bilgilerine nazaran günümüzde yaklaşık 1 milyar genç, gürültü maruziyeti nedeniyle kalıcı ve önlenebilir işitme kaybı riski altındadır. İş yerleri dışında toplumsal hayatta da yüksek sesle müzik dinlemek, gürültülü ortamlarda uzun mühlet bulunmak işitmeyi olumsuz etkilemektedir.
İşitme kaybı kuşkusu olması durumunda çabucak uzmana başvurulmalı
İşitme kaybı ve kulak hastalıklarının erken teşhisi tedavinin en kıymetli basamaklarından biridir. Yapılan odyolojik testlerle işitme kaybı tespit edilen bireylerde mümkün olduğunca erken ve uygun bir biçimde müdahale edilmesi, olumsuz tesirleri azaltmaktadır. Kalabalık ortamlarda konuşulanları anlamakta zorluk yaşıyorsanız, televizyonun yahut radyonun sesini yüksek açma gereksinimi hissediyorsanız, kulak çınlaması varsa işitme duyunuzun test edilmesi gerekir.
İşitme kaybının tedavi ve rehabilitasyonu
Orta kulak kaynaklı kulak zarı delikleri, kronik kulak enfeksiyonları, orta kulakta kireçlenme üzere hastalıklarda meydana gelen işitme kayıpları cerrahi olarak tedavi edilebilir, ek olarak işitme aygıtı önerilebilir. İç kulak kaynaklı işitme kayıplarında öncelikle işitme aygıtı önerilir. İleri derecede işitme kaybı olan ve işitme aygıtından yarar görmeyen hastalarda koklear implant yerleştirilir.
İşitme kaybı olan bir bireyle konuşurken yavaş ve anlaşılır olun
İşitme engelli bir bireyle konuşurken, mümkünse yüzünüzü ve ağzınızı görebileceği biçimde durun. Elinizle yahut maskeyle ağzınızı kapatmamaya çalışın, ışığın kâfi bir biçimde yüzünüze geldiğinden emin olun. Yavaş ve anlaşılır konuşun, sesinizi yükseltin lakin bağırmamaya çalışın. Art plan seslerini (müzik sesi, açık pencereden gelen gürültü) olabildiğince azaltmaya çalışın. Söylediklerinizi anlamakta zorlanıyorsa, tıpkı kelimeyi tekrarlamak yerine farklı sözlerle anlatmaya çalışın.
İnsanlara işitme kaybınızı anlatın
İnsanlara işitme sorununuz olduğunu söylemekten çekinmeyin. Karşınızdaki kişinin yüz ve dudak hareketlerini takip edin. Duymakta zahmet çektiğinizde karşınızdakinden tekrarlamasını yahut daha yavaş konuşmasını isteyin. Birçok insan niyetli olacak ve konuşmalarında daha dikkatli olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
