Avrupa Parlamentosu binalardan kaynaklanan güç tüketimini ve sera gazı emisyonlarını kademeli olarak azaltma amaçları kapsamında yeni bir adım atarak daha evvel sunulan Binalarda Güç Performansı Yönetmeliği’nde değişiklikler yapılması tasarısını Mart 2024’de onayladı.
Avrupa Kuruluna nazaran 2021 yılında Avrupa Birliğindeki ülkelerde gücün yüzde 42’si binalar tarafından tüketilirken, bu tüketimin yüzde 80’i ısıtma ve soğutma için kullanılmıştı. İnşaat gereçlerinden kaynaklanan emisyonlar da dahil olmak üzere binaların Avrupa’daki emisyonların yüzde 36’sından sorumlu olduğu ve mevcut binalardaki konut sakinlerinin yaklaşık yüzde 10’unun 2022 yılında konutlarını gereğince ısıtamadığı belirlenmiştir.
Bina güç performansının iyileştirilmesindeki değeri açıkça vurgulayan bu bilgiler sonrasında ’’Binaların Güç Performansı Direktifi’’ndeki revizyonlar kapsamında önerilen ve AB üyesi tüm devletlerden talep edilecek kimi kıymetli ve yeni amaçlar şöyle sıralanabilir:
Türkiye özelinde ise Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayınladığı güncellemelerle Binalarda Güç Performansı Yönetmeliği 2022 yılında değişti. Bu güncellemelerle bir arada, bir parseldeki toplam yapı inşaat alanı 2025’e kadar 5000 m2, sonrasında ise 2000 m2’den büyük olan binaların ‘’Neredeyse Sıfır Güçlü Bina (NSEB) ‘’ yüksek güç verimliliği kurallarına uygun olarak inşa edilmesi ve güç gereksinimlerinin 2025’e kadar en az yüzde 5’ini sonrasında ise yüzde 10’unu yenilenebilir güç sistemleriyle karşılama koşulu getirildi.
Bu binaların güç performans sınıfı en az ‘B’ olacak formda tasarlanıp, inşa edilmesi mecburî hale gelirken mevcut durumda bu kurallara uymayan binalara yapı ruhsatı verilmediği de unutulmamalı.
EMBER tarafından Aralık 2023’te yayınlanan kıymetli bir araştırma raporuna nazaran Türkiye’nin çatılarındaki güneş gücünün teknik potansiyeli 120 GW olarak belirlenmiş. Bu da Türkiye’de çatıların toplam elektrik tüketimini karşılama potansiyelinin yaklaşık yüzde 45 olduğunu gösteriyor. Yaklaşık olarak hesaplandığında 3.6 Milyar USD’Lik bir tasarruftan kelam etmek mümkün ki bu epey değerli bir sayı.
Ülkemizin değerli bir eksiğinin AB direktifinde belirtilen gömülü karbon emisyonlarına yönelik gayeleri olduğunu söyleyebiliriz.
Binalarda ömür uzunluğu karbon tahlili konusu bizlerin eforlarına karşın şimdi kesimde karşılığı olmayan, memleketler arası yeşil bina sertifikasyon sistemleri haricinde mahallî mevzuatta talep edilmeyen bir mevzu olarak karşımıza çıkıyor.
Diğer yandan operasyonel karbon emisyonlarının önümüzdeki devirde yenilenebilir güç ve başka güzelleştirmelerle muhakkak bir ölçekte azaltılabilmesi mümkün. Dünya Yeşil Binalar Kurulu tarafından yapılan bir araştırmaya nazaran, 2050 yılında binaların toplam karbon emisyonlarının yüzde 50’sinin gömülü karbon olarak gereç ve sistemlerin üretim ve tedarik zinciri esnasındaki karbon emisyonlarından kaynaklı olacağı öngörülüyor.
Uzun yıllardır yeşil bina çalışmalarımız kapsamında ‘Bina Ömür Döngüsü Analizi’ yapıyor olsak da hem hususun aciliyeti açısından lokal mevzuatlara girmesi hem de tüm binaların ruhsat basamağında Bina Hayat Döngüsü Karbon Tahlili yapması gerektiğini düşünüyoruz.
Özellikle yılda yaklaşık 150 binanın yeni bina ruhsatı aldığı, 500 bin civarında kentsel dönüşüm projesinin devam ettiği, binaların ve dolaylı kesimlerin toplam sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 40’ından sorumlu olduğu ülkemizde, güç verimliliği ve karbonsuzlaştırılmaya yönelik atılacak her adım epey değerli. Bu noktada ülke olarak bizim de AB’ye parallel olarak amaçlarımızı acilen güncellememiz gerektiğini belirtmeliyim.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
