Sıhhatsiz beslenmeden hareketsizliğe, fazla kilodan sigara ve gerilime dek bir çok etken günümüzde kalp ve damar hastalıklarının süratle yaygınlaşmasına yol açıyor.
Dünya genelinde kalp hastalıklarından vefatlar birinci sırada yer alırken, kalp krizi artık çok erken yaşlarda da kapıyı çalabiliyor! Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Şahin Şenay genetik etkenlerin yanısıra yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, obezite ve diyabet hastaları ile sigara kullananlarda, hareketsiz hayat üslubu ve sıhhatsiz beslenme alışkanlığı olanlarda bypass gerektiren kalp ve damar hastalığına daha sık rastlandığını vurguluyor. Yaklaşık olarak dünyada yılda 3 milyon, ülkemizde de 50 bin bypass ameliyatı yapıldığını belirten Prof. Dr. Şenay, koroner arter bypass ameliyatı hakkında bilinmesi gereken 3 kıymetli noktayı ve bypass ameliyatında en yeni gelişmeleri anlattı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
1. Koroner arter bypass ameliyatı ne vakit gerekir?
Koroner arterlerde yani kalbi besleyen damarlarda yaygın ve ileri derecede tıkanıklık varsa, bu durum kalp kasına giden kan akışını değerli ölçüde azaltıyor ve koroner arter bypass ameliyatı gerekli olabiliyor. Bu durumun; göğüs ağrısı, nefes darlığı, çabuk yorulma üzere bulgular ile ortaya çıkabildiğini belirten Prof. Dr. Şahin Şenay şöyle konuşuyor: “Hastalarda tıkanıklıkların yeri ve sayısına bağlı olarak koroner arter hastalığının tedavisinde bypass gerekli olabilir. Koroner arterlerin damar duvarlarındaki plaklar ile kıymetli ölçüde daralması sonucunda gelişen önemli koroner arter hastalığı kesinlikle tedavi gerektirir. Hastalar kalp damarlarındaki plakların yaygınlığı ve yerleşimine nazaran; kimi hayat stili değişiklikleri, ilaçlar, stentler yahut bypass operasyonu ile tedavi edilebilir. Diyabeti olanlarda ve kalp kasılmasında zayıflama gözlenen yaygın koroner damar tıkanıklığı olan hastalarda bypass; ilaç yahut stent tedavisine nazaran tedavide daha yüksek yarar sağlayabilir.”
2. Bypass ameliyatları hangi prosedürlerle yapılıyor?
Koroner bypass ameliyatı kalp damarlarında hayati risk oluşturan darlıklar ya da tıkanıklıkların tedavisinde değerli bir rol oynarken, günümüzde teknolojide yaşanan süratli gelişmeler ve doktorların deneyimleri sayesinde bu alanda yeni teknikler de hizmete sunuluyor. Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Şahin Şenay günümüzde bypass ameliyatlarında klasik açık sistem, küçük kesi ile yapılan ve robotik yol ile uygulanan tekniklerin mevcut olduğunu, hasta konforu açısından robotik bypass yolunun ön plana çıktığını söylüyor.
Bypass ameliyatı yapılması gereken hastalarda klasik formül olan açık kalp ameliyatında; göğüs kemiği kesilerek göğüs açılır ve göğüs duvarından, koldan yahut bacaktan alınan damarlar ile tıkalı arterlerin sağlam kısımlarına dikilir. Bu sayede tıkanıklıklar aşılmış olur ve kalbin beslenmesi düzeltilir.
Minimal invaziv yahut kapalı sistem olarak isimlendirilen sistemdir. Hastanın göğüs kemiği kesilmeden göğüs yan bölgesinde yapılan küçük bir kesi sayesinde kalbe ulaşılır. Bu prosedürün gerçekleştirilmesi için kamera ve özel aletler kullanılarak yeniden göğüs duvarından, koldan yahut bacaktan alınan damarlar kullanılır.
Bypass gerektiren hastalarda uygulanabilecek en minimal invaziv sistemdir yani ameliyat küçük kesi ve port deliklerinden robotik kolların bağlanması ile robot dayanaklı olarak gerçekleştirilir. Dünyada 1998 yılında yapılmaya başlayan robotik kalp cerrahisi ülkemizde de yaklaşık 20 yıldır uygulanmaktadır. Robotik sistemle hazırlanan göğüs damarı ve endoskopik olarak hazırlanan öteki damarlar kullanılarak açık operasyonda kalpte yapılan bypass sürecinin gibisi küçük kesiler ile yapılır. Bu metotta kanama riski daha az olabilmekte, enfeksiyon riski azalabilmekte, ameliyat sonrası devirde düzgünleşme ve günlük hayata dönme daha süratli olabilmektedir. Hastanede kalma mühleti yaklaşık 4-5 gün olurken, ameliyat sonrasında kozmetik olarak daha güzel bir sonuç elde edilebilmektedir. Açık kalp ameliyatında göğüs kemiğinin kaynama müddeti hasta ile bağlı faktörlere de bağlı olarak uzun sürebilmektedir, bu süreçte çoklukla hasta hareketleri muhakkak ölçüde kısıtlanır. Robotik ameliyatlarda ise ameliyat sonrası değerli bir hareket kısıtlaması gerekli değildir.
3. Robotik cerrahi kimlere uygulanabilir?
Prof. Dr. Şahin Şenay robotik cerrahinin bypass olacak hastaların birçok için uygulanabildiğini belirtirken “Bazı kronik hastalıkları olan hastalarda robotik cerrahi planlaması yapmadan evvel ayrıntılı kıymetlendirme gerekir. Bunun için kimi tetkikler yapılır. Bu hastalardan uygun olanlarda; robotik usul klasik prosedüre nazaran daha çok yarar sağlayabilir. Çok önemli akciğer hastalığı, önemli periferik damar hastalığı olan hastalarda, ileri kalp yetmezliği olan hastalarda yahut acil ameliyatlarda bu metodun uygulanması uygun olmayabilir” diyor. Hasta sonuçları ile ilgili olarak, ‘Bu usul ile operasyon yaptığımız hastalarımızın datalarını geçtiğimiz haftalarda Atina’da yapılan Milletlerarası Minimal Invaziv Kalp Cerrahisi Derneği (ISMICS) 2024 yılı kongresinde sunarak dünyanın çok farklı yerlerinden gelen kalp cerrahları ile bu tecrübelerimizi paylaştık ve çok ilgi gördü’ halinde tabir eden Prof. Dr. Şenay, teknolojideki gelişmelerin hasta tedavilerine olumlu istikamette yansıdığını, robotik tekniğin buna hoş bir örnek olduğunu iletti.
Yakın gelecekte bizleri ne bekliyor?
Yapay zeka, artırılmış gerçeklik ve 3 boyutlu görüntüleme teknolojilerinin robotik usuller ile entegre olmaya başladığını söz eden Prof. Dr. Şenay, yakın gelecekte teknolojinin kalp hastalıklarının tedavisinde daha fazla yer alacağını söz etti.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
