EÜ Etnografya Müzesinde “Aile Albümlerinden Ebedi Hatıralar” konuşuldu

Moderatörlüğünü EÜ İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Kısmı Lideri Prof. Dr. Zühal Özel Sağlamtimur’un yaptığı söyleşide konuşmacı olarak koleksiyoner İpek Cabadak yer aldı. Söyleşiye; EÜ Etnografya Müzesi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Dilek Maktal Canko, akademisyenler, koleksiyon meraklıları ve öğrenciler katıldı.

“Kendimi manzara serüvencisi olarak nitelendiriyorum”

Erken Cumhuriyet Devri fotoğraflarının yer aldığı söyleşide koleksiyoner İpek Cabadak, periyodun fotoğraf sanatçılığından, fotoğrafların öyküsünden ve İzmir’in ünlü Müslüman ve gayrimüslim fotoğraf sanatkarlarından bahsetti. Üniversite yıllarında fotoğraf sanatına bağlı olarak koleksiyonerliğe başladığını belirten Cabadak, Osmanlı İmparatorluğu’nun son devrinden genç Cumhuriyet’e kadar olan süreçte fotoğraflarda bayanın yerini sorgulamaya başlamasıyla bakış açısını daha da genişleterek devrin fotoğraflarını mercek altına aldığını söyledi. Cabadak, “Ben kendimi bir manzara serüvencisi olarak nitelendiriyorum. Üniversitede başlayan koleksiyonerlik serüveni bana ömür uzunluğu eşlik eden ve hayatımda çok özel bir alan açıp hiç bitmeyen bir süreç oldu. Bu dünya bana ilişkin bir dünya” diyerek, fotoğraf sanatı ve koleksiyonerliğe duyduğu heyecanı iştirakçilerle paylaştı.

“Özel bir seçki yapmaya çalıştım”

Seçkide yer alan her bir fotoğrafı farklı bakış açılarından sunan Cabadak, “Sizlerle paylaşacağım seçki çok ihtimamla çalışılmış, özel bir seçki. Olağanda koleksiyoncular geniş alanla başlayıp daha sonra özel bir alana yöneliyorlar. Benim serüvenim büsbütün bir merakla başladı. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e evrilen bir toplumda sinema, televizyon, fotoğraf üzere manzaranın çatı olduğunu, kısımda sanat birliğiyle sözün kelam konusu olduğu entelektüel bir yere geldiğiniz vakit birtakım şeyleri şuurlu merak etmeye başlıyorsunuz. Bu koleksiyonun özel bir çerçevesi var. Evrilen toplumdaki bayan gelip de, bir erkek fotoğrafçı önünde, bir mahrem alanda objektifin karşısında bu değişik fotoğrafları nasıl verdiğine dair bir merakım vardı. Klâsik olarak Osmanlı toplumunda siluetin tasvirinin yasak olmasından başlayan; ‘Müslümanlıkta tasvir geleneği yoktur, dini olarak yasaktır’ üzere inançların geldiği toplumda hepimiz biliyoruz ki Osmanlı periyodunda de padişah portrelerinden başlayıp, Tasvir-i Hümayun Madalyonuna, II. Mahmut’a kadar hem tasvir geleneği oluşmuş hem de Batı’yla olan alakalarda onlara benzemek için yapılmıştır” dedi.

“Sıradan olmayan kadınlar”

Koleksiyondaki fotoğraflarda yer alan bayanlardan bahseden Cabadak, “Bu merakla başlayıp, daha geniş bir alanda gelişen bu koleksiyon, stüdyoda çekilmiş bayan fotoğrafları hatta tuhaf görünümlü bayan fotoğrafları diyebileceğimiz, sıradan olmayan bayan fotoğraflarından oluşuyor. Koleksiyonumun bilhassa İzmir çıkışlı olmasına dikkat ediyorum. İzmir’in kendi görsel mirasını ve kolektif kent benliğini İzmir’de tutmak ismine da koleksiyondan hiçbir fotoğrafı paylaşmıyorum” diye konuştu.

“Ticari meta halinden sıyrılıp, müzelerde yer almaları gerekiyor”

Fotoğrafların ticari meta halinden çıkması gerektiğini, mirasın sadece sonraki nesillere değil sanatseverlere de ilişkin olduğunu vurgulayan Cabadak, “Burada göreceğimiz fotoğrafların birçok bir fotoğraf çektirme niyetiyle stüdyoya giden şahısların fotoğrafları. Onların özel anı ve anıları için çektirdikleri bu fotoğraflar bu albümlerde kalıyor, yaşıyor. Bireylerin vefatından sonra çeşitli nedenlerle bu fotoğraflar kimsesiz kalmaya başlıyor. Bir görsel miras olarak, çocuklara, torunlara bırakıldığında da gereğince değeri bilinmiyor. Lakin bu miras ne yok oluyor ne de kayboluyor. Neyse ki bu fotoğraflar tedarik ortamlarına geliyor ve bizim üzere meraklılar için bu türlü eşsiz fotoğrafları edinme bahtı oluşuyor. Bilhassa ‘Müzecilik Haftası’na yaklaştığımız bugünlerde temennim, bu bedelli fotoğrafların artık bir ticari meta halinden sıyrılıp, yavaş yavaş kültürel miras nesnesi olarak değerlendirilmeleri ve bu halde bir alan açılarak korunmaya alınmaları sağlanması” diye konuştu.

Söyleşi sonunda iştirakçilerin sorularını cevaplayan koleksiyoner İpek Cabadak’a,  Prof. Dr. Özel Sağlamtimur söyleşi anısı armağan takdim etti.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı